Powstanie Warszawskie

autor: Norman Davies

opis: W 60. rocznicę Powstania Warszawskiego ukazała się najnowsza książka Normana Daviesa, jednego z najbardziej popularnych i najchętniej czytanych współczesnych historyków. Davies umieścił historię Powstania na obszernym tle zdarzeń od 1939 do 1956 roku, przede wszystkim jednak skupiając swoją uwagę na funkcjonowaniu koalicji, której część tworzyły polskie siły zbrojne. „Ostatecznie zdecydowałem – pisze – że podstawowe pytanie, jakie należy postawić, brzmi nie 'dlaczego powstańcy nie zdołali osiągnąć swoich celów?’, lecz 'dlaczego w ciągu dwóch miesięcy wahań i deliberacji zwycięscy alianci nie zorganizowali pomocy?'”.

autor: Michał Wójcik, Emil Marat

opis: Stanisław Likiernik (ur. 1923) – jeden z dwóch pierwowzorów słynnego „Kolumba” – Stanisława Skiernika z powieści Romana Bratnego Kolumbowie. Rocznik 20. To jego wojenne doświadczenia złożyły się na literacką postać, która dała nazwę całemu pokoleniu, legendzie Polski Walczącej. Po siedemdziesięciu latach od Powstania Warszawskiego zdecydował się opowiedzieć o wstrząsających, prawdziwych losach żołnierzy i dowódców AK, o kulisach pracy w dywersji, o trudnych wyborach dotyczących życia i śmierci wrogów i przyjaciół.
Stanisław Likiernik jako żołnierz Kedywu brał udział w najważniejszych akcjach sabotażowych, wykonywał wyroki podziemnego sądu. W Powstaniu Warszawskim walczył na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Był kilkakrotnie ranny. Został odznaczony orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych. Od 68 lat na emigracji we Francji.
Nigdy nie krył swojego krytycznego stosunku do powstania. O grupie dowódców wysyłających bohaterską młodzież na barykady mówi bardzo ostro (podkreślając, że nie dotyczy to J. Bokszczanina i K. Iranka-Osmeckiego). Jednocześnie broni honoru, godności i solidarności powstańczej młodzieży. – Byliśmy żołnierzami, musieliśmy wykonywać rozkazy – przypomina. Jego zdaniem rozsądek nie musi oznaczać tchórzostwa, chłodna analiza nie musi być podszyta cynizmem, a obrona wolności nie musi być samobójstwem. Tę wiarę ukształtowały w nim wspomnienia młodości.

autor: Janusz Dereziński

opis: Autor Janusz Dereziński ps. „Jarosz” (1924-2014) żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych i powstaniec warszawski walczył na Górnym Czerniakowie w zgrupowaniu A.K.„Kryska”. W oparciu o swoje wojenne obserwacje stworzył bardzo cenną analizę przekroju społecznego żołnierzy Zgrupowania „Kryska”. Jest to jedna z niewielu tak szczegółowych publikacji socjologicznych o Powstaniu 1944. Książka bogato ilustrowana.

autor: Władysław Roman

opis: Jest to opowieść o losach wojennych i powojennych oficera Armii Krajowej. Autor służył przed 1939 r. w 3 pułku artylerii lekkiej, którym dowodził płk dypl. Stanisław Tatar, późniejszy generał, szef Oddziału Operacyjnego Komendy Głównej AK i zastępca szefa sztabu Naczelnego Wodza. Po klęsce wrześniowej wraz ze swoim dowódcą przeszedł do konspiracji i był jego oficerem do zleceń, zapamiętał i zapisał jego interesujące wypowiedzi i poglądy, które stanowią dziś cenny materiał źródłowy. W czasie Powstania Warszawskiego jako adiutant dowództwa dużej dzielnicy powstańczej Śródmieście-Południe stykał się z Komendą Główną AK i miał możność obserwacji działań ze stosunkowo wysokiego szczebla dowodzenia, które ciekawie zrelacjonował. Po wyzwoleniu zgłosił się do Ludowego WP i służył w Biurze Historycznym, którego pierwszym szefem był generał Jerzy Kirchmayer. W latach 1949–1956 podzielił losy swoich przełożonych – został aresztowany i skazany za udział w sfingowanym przez władze bezpieczeństwa „spisku”, w tzw. procesie Tatara. Tło tego procesu oraz interesujące szczegóły mechanizmu śledztwa znajdzie czytelnik w końcowej części wspomnień. „Oficer do zleceń” to autentyczny, lekko i barwnie przedstawiony obraz dwudziestu lat służby wojskowej, różnej w treści i formie, oddający wiernie atmosferę armii przedwrześniowej, warunki i klimat powszechnego dnia konspiracji, ciekawe opisy walk wrześniowych i powstańczych oraz powojenne losy ludzi ze środowiska Armii Krajowej, czyli ważny przyczynek do historii okresu tzw. błędów i wypaczeń.

autor: Alexandra Richie

opis: Książka o Powstaniu Warszawskim, wplecionym w ogólną historię drugiej wojny światowej, napisana wnikliwie i z rozmachem. Imponująca dokumentacja m.in. z archiwów prywatnych prof. Władysława Bartoszewskiego, ale też niemieckich i brytyjskich. Obiektywizm, szeroki kontekst historyczny; znakomita narracja, wysoki poziom literacki. Powstanie warszawskie – błędna kalkulacja, romantyczny zryw czy bohaterska walka o wolność, której efektem było zrównanie z ziemią stolicy Polski? Dziś pytania i wątpliwości są chyba żywsze niż kiedykolwiek. Alexandra Richie przedstawia historię tych 63 dni z historii Warszawy na podstawie zeznań świadków i uczestników walk. Skrupulatnie zebrane dokumenty i świadectwa oraz przenikliwe refleksje uznanej historyczki pozwalają spojrzeć na powstańczy zryw z nowej perspektywy. Richie ukazuje powstanie w kontekście działań wojennych na arenie międzynarodowej, krytycznie ocenia postawę aliantów i błędy polskiego dowództwa. Nie feruje jednak łatwych sądów, a jej talent pisarski sprawia, że Warszawę 1944 czyta się niczym trzymającą w napięciu powieść.

autor: Zbigniew Chmielewski

Album poświęcony sportowcom walczącym w Powstaniu Warszawskim. Zbigniew Chmielewski przedstawił w nim sylwetki bohaterów stadionów, którzy podjęli walkę zbrojną z niemieckim okupantem. W książce znajduje się wiele archiwalnych fotografii.

autor: Piotr Zychowicz

opis: Piotr Zychowicz udowadnia, że losy stolicy potoczyłyby się inaczej, gdyby Polska zawiązała tymczasowy sojusz z III Rzeszą. Według autora błędem była sama decyzja o wywołaniu Powstania Warszawskiego. Ten niesamowity zryw, mimo iż bohaterski, nie miał najmniejszych szans powodzenia. Spowodował tylko gigantyczne straty: zagładę 200 tysięcy Polaków, zburzenie stolicy – wraz z bezcennymi skarbami kultury – i zniszczenie AK, armii, która mogła przeciwstawić się sowietyzacji Polski. Powstanie Warszawskie zdaniem Zychowicza okazało się najlepszym prezentem, jaki mógł sobie wymarzyć Stalin.